Elektroniczne ewidencje akcyzowe i CEWA

Podatek akcyzowy jest jednym z najważniejszych źródeł dochodów budżetu państwa. Jednocześnie jest to podatek, który wymaga szczególnej kontroli i nadzoru ze strony organów podatkowych. Dlatego Ministerstwo Finansów planuje wprowadzić nowe rozwiązania informatyczne, które mają usprawnić i ułatwić prowadzenie ewidencji i dokumentacji dotyczących wyrobów akcyzowych. Poznaj najważniejsze zmiany, które mają nastąpić w zakresie elektronicznych ewidencji akcyzowych i systemu CEWA.

Terminy zmian w ustawie o podatku akcyzowym

Pierwszym krokiem w kierunku cyfryzacji podatku akcyzowego było wprowadzenie przez ustawę z dnia 30 marca 2021 r. o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw obowiązku prowadzenia ewidencji akcyzowych w formie elektronicznej od 1 stycznia 2022 r. Nowy obowiązek dotyczył wszystkich podmiotów, które zgodnie z art. 138a-138l i art. 138o ustawy o podatku akcyzowym są zobowiązane do prowadzenia ewidencji i innych dokumentacji dotyczących wyrobów akcyzowych i znaków akcyzy. Wprowadzono również nowy artykuł 138p, który określał zasady prowadzenia i przechowywania ewidencji w formie elektronicznej przy użyciu systemu teleinformatycznego CEWA (Centralna Ewidencja Wyrobów Akcyzowych).

Zgodnie z treścią artykułu138p ust. 1 ustawy o podatku akcyzowym, ewidencja akcyzowa w postaci elektronicznej jest prowadzona w systemie teleinformatycznym, który zapewnia:

• gromadzenie, przechowywanie i udostępnianie danych objętych ewidencją akcyzową w formie elektronicznej,
• możliwość weryfikacji poprawności i kompletności danych objętych ewidencją akcyzową w formie elektronicznej,
• możliwość przekazywania danych objętych ewidencją akcyzową w formie elektronicznej do organów podatkowych i celno-akcyzowych, a także do innych podmiotów uprawnionych do ich otrzymywania.

Rozporządzenie MFFiPR z dnia 11 czerwca 2021 r. w sprawie ewidencji i innych dokumentacji dotyczących wyrobów akcyzowych i znaków akcyzy

W celu dostosowania się do nowych przepisów ustawowych, Ministerstwo Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej wydało rozporządzenie z dnia 11 czerwca 2021 r. w sprawie ewidencji i innych dokumentacji dotyczących wyrobów akcyzowych i znaków akcyzy. Rozporządzenie to określa szczegółowo zakres danych, które mają być zawarte w ewidencjach i dokumentach akcyzowych, a także sposób ich prowadzenia i przechowywania. Rozporządzenie to weszło w życie 29 czerwca 2021 r. i uchyliło poprzednie rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 24 grudnia 2019 r. w sprawie ewidencji i innych dokumentacji dotyczących wyrobów akcyzowych i znaków akcyzy.

Rozporządzenie z 11 czerwca 2021 r. wprowadziło kilka istotnych zmian w zakresie danych objętych ewidencjami i protokołami w stosunku do obecnych regulacji. Na przykład:

• w ewidencji wyrobów akcyzowych wprowadzonych do obrotu na terytorium kraju należy podawać numer identyfikacyjny podatnika (NIP) lub numer identyfikacyjny podatnika VAT (VAT ID) nabywcy lub odbiorcy wyrobów akcyzowych;
• w ewidencji wyrobów akcyzowych wywiezionych z terytorium kraju należy podawać numer identyfikacyjny podatnika (NIP) lub numer identyfikacyjny podatnika VAT (VAT ID) nabywcy lub odbiorcy wyrobów akcyzowych, a także numer identyfikacyjny podatnika (NIP) lub numer identyfikacyjny podatnika VAT (VAT ID) podmiotu, który dokonał wywozu;
• w ewidencji wyrobów akcyzowych wprowadzonych do kraju należy podawać numer identyfikacyjny podatnika (NIP) lub numer identyfikacyjny podatnika VAT (VAT ID) podmiotu, który dokonał przywozu;
• w ewidencji wyrobów akcyzowych przemieszczanych w ramach procedury zawieszenia poboru podatku akcyzowego należy podawać numer identyfikacyjny podatnika (NIP) lub numer identyfikacyjny podatnika VAT (VAT ID) nadawcy i odbiorcy wyrobów akcyzowych, a także numer identyfikacyjny podatnika (NIP) lub numer identyfikacyjny podatnika VAT (VAT ID) podmiotu, który dokonał zgłoszenia elektronicznego;
• w ewidencji wyrobów akcyzowych przemieszczanych w ramach procedury uproszczonej należy podawać numer identyfikacyjny podatnika (NIP) lub numer identyfikacyjny podatnika VAT (VAT ID) nadawcy i odbiorcy wyrobów akcyzowych, a także numer identyfikacyjny podatnika (NIP) lub numer identyfikacyjny podatnika VAT (VAT ID) podmiotu, który dokonał zgłoszenia elektronicznego;
• w ewidencji wyrobów akcyzowych przemieszczanych w ramach procedury uproszczonej z udziałem podmiotu trzeciego należy podawać numer identyfikacyjny podatnika (NIP) lub numer identyfikacyjny podatnika VAT (VAT ID) nadawcy i odbiorcy wyrobów akcyzowych, a także numer identyfikacyjny podatnika (NIP) lub numer identyfikacyjny podatnika VAT (VAT ID) podmiotu trzeciego;
• w ewidencji wyrobów akcyzowych przemieszczanych w ramach procedury uproszczonej z udziałem podmiotu trzeciego, który dokonał zgłoszenia elektronicznego, należy podawać numer identyfikacyjny podatnika (NIP) lub numer identyfikacyjny podatnika VAT (VAT ID) nadawcy i odbiorcy wyrobów akcyzowych, a także numer identyfikacyjny podatnika (NIP) lub numer identyfikacyjny podatnika VAT (VAT ID) podmiotu trzeciego, który dokonał zgłoszenia elektronicznego;
• w protokole odbioru wyrobów akcyzowych należy podawać numer identyfikacyjny podatnika (NIP) lub numer identyfikacyjny podatnika VAT (VAT ID) nadawcy i odbiorcy wyrobów akcyzowych.

Rozporządzenie z 11 czerwca 2021 r. zawiera również przepisy przejściowe, które umożliwiają podmiotom prowadzenie ewidencji akcyzowych według dotychczasowych zasad do końca 2021 r., pod warunkiem że zamkną one ewidencje prowadzone w formie papierowej lub elektronicznej, które nie odpowiadają nowym wymogom, do dnia 31 grudnia 2021 r. lub do dnia poprzedzającego dzień rozpoczęcia prowadzenia ewidencji w formie elektronicznej, jeżeli nastąpi to wcześniej. Zamknięcie ewidencji akcyzowej w klasycznej postaci (tj. papierowej) opiera się na sporządzeniu protokołu zamknięcia ewidencji, który zawiera:

• nazwę i adres podmiotu prowadzącego ewidencję akcyzową,
• numer identyfikacji podatkowej podmiotu prowadzącego ewidencję akcyzową,
• datę i miejsce zamknięcia ewidencji akcyzowej,
• ilość i wartość wyrobów akcyzowych i znaków akcyzy, które są posiadane przez podmiot prowadzący ewidencję akcyzową na dzień zamknięcia ewidencji akcyzowej,
• podpis osoby uprawnionej do prowadzenia ewidencji akcyzowej.

Protokół zamknięcia ewidencji akcyzowej w postaci papierowej jest przechowywany przez podmiot prowadzący ewidencję akcyzową przez okres 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło zamknięcie ewidencji akcyzowej. Wspomniany protokół musi zostać udostępniony przed podmiot na żądanie organom podatkowym i celno-akcyzowym.

Jeśli dane zawarte w ewidencji akcyzowej w formie papierowej odpowiadają zakresowi danych objętych ewidencją akcyzową w formie elektronicznej, podmiot prowadzący ewidencję akcyzową w formie papierowej nie jest obowiązany do zamknięcia tej ewidencji, lecz może kontynuować jej prowadzenie do dnia 31 grudnia 2021 r. W takim przypadku, podmiot ten jest obowiązany do wprowadzenia danych z ewidencji akcyzowej w formie papierowej do systemu teleinformatycznego nie później niż w dniu 31 stycznia 2022 r. lub w innym terminie określonym przez organ podatkowy lub celno-akcyzowy.

Jednocześnie przepisy przejściowe ustawy z dnia 30 marca 2021 r. o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2021 poz. 694), umożliwiają podmiotom prowadzącym ewidencję akcyzową w formie papierowej do dnia 28 czerwca 2021 r. kontynuowanie prowadzenia nadmienionej ewidencji wg dotychczasowych zasad do dnia 31 grudnia 2021 r., pod warunkiem że:

• nie dokonują zmiany zakresu działalności, która wymagałaby zmiany zakresu danych objętych ewidencją akcyzową,
• nie dokonują zmiany siedziby, miejsca prowadzenia działalności, magazynu podatkowego, sklepu wolnocłowego, placówki dyplomatycznej, organizacji międzynarodowej lub innego miejsca, w którym znajdują się wyroby akcyzowe i znaki akcyzy,
• nie dokonują zmiany rodzaju, kategorii, asortymentu, marki, pojemności, stawki podatku akcyzowego, numeru partii, numeru identyfikacyjnego, numeru celnego, numeru administracyjnego, numeru dokumentu towarzyszącego lub innego dokumentu potwierdzającego legalność posiadania, nabywania, wytwarzania, wprowadzania, wydawania, zużywania, niszczenia, utraty lub zwrotu wyrobów akcyzowych i znaków akcyzy,
• nie dokonują zmiany podmiotów, z którymi dokonują transakcji dotyczących wyrobów akcyzowych i znaków akcyzy, ich nazwy, adresu, numeru identyfikacji podatkowej, numeru rejestracji celnej, numeru upoważnienia do obrotu wyrobami akcyzowymi lub innego dokumentu potwierdzającego uprawnienie do obrotu wyrobami akcyzowymi,
• nie dokonują zmiany środków transportu, którymi przemieszczają, przekazują lub odbierają wyroby akcyzowe i znaki akcyzy, ich rodzaju, marki, modelu, numeru rejestracyjnego, numeru identyfikacyjnego, numeru certyfikatu bezpieczeństwa lub innego dokumentu potwierdzającego zgodność środka transportu z wymogami technicznymi i prawymi,
• nie dokonują zmiany miejsc, w których dokonują obróbki, przetworzenia, zmiany kategorii lub przeznaczenia wyrobów akcyzowych i znaków akcyzy, ich nazwy, adresu, numeru identyfikacji podatkowej, numeru rejestracji celnej, numeru upoważnienia do obróbki, przetworzenia, zmiany kategorii lub przeznaczenia wyrobów akcyzowych i znaków akcyzy lub innego dokumentu potwierdzającego uprawnienie do obróbki, przetworzenia, zmiany kategorii lub przeznaczenia wyrobów akcyzowych i znaków akcyzy,
• nie podlegają kontroli celno-akcyzowej, postępowaniu podatkowemu lub karnemu, zwrotowi podatku akcyzowego lub zwolnieniu od podatku akcyzowego w odniesieniu do wyrobów akcyzowych i znaków akcyzy,
• nie podlegają innym zdarzeniom mającym wpływ na stan i ruch wyrobów akcyzowych i znaków akcyzy.

Podmioty prowadzące ewidencję akcyzową w postaci papierowej wg dotychczasowych zasad do dnia 31 grudnia 2021 r. są obowiązane do zamknięcia tej ewidencji i wprowadzenia danych z niej do systemu teleinformatycznego nie później niż w dniu 31 stycznia 2022 r. lub w innym terminie określonym przez organ podatkowy lub celno-akcyzowy.

Terminy zmian w ustawie o podatku akcyzowym – kolejne przesunięcie terminu

W związku z powstałymi opóźnieniami, Ministerstwo Finansów zdecydowało się na kolejne przesunięcie terminu wejścia w życie obowiązku prowadzenia ewidencji akcyzowych w formie elektronicznej. Pierwotnie planowano, że obowiązek ten będzie obowiązywał od 1 stycznia 2023 r., jednak ustawą z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz ustawy o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw, termin ten został przesunięty na 1 lutego 2024 r.

Zmiana ta dotyczyła również rozporządzenia z 11 czerwca 2021 r., które zostało zmienione przez rozporządzenie MFFiPR z dnia 29 grudnia 2021 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ewidencji i innych dokumentacji dotyczących wyrobów akcyzowych i znaków akcyzy.

Przesunięcie terminu wejścia w życie obowiązku prowadzenia ewidencji akcyzowych w formie elektronicznej miało na celu zapewnienie podmiotom gospodarczym odpowiedniego czasu na dostosowanie się do nowych wymogów.

Zmiany w ustawie o podatku akcyzowym – Jakie ewidencje od 01.01.2024?

Wraz z kolejnym przesunięciem terminu wejścia w życie obowiązku prowadzenia ewidencji akcyzowych w formie elektronicznej, Ministerstwo Finansów zdecydowało się również na uchylenie tego obowiązku od dnia 1 stycznia 2024 r. Ustawa z dnia 1 grudnia 2022 r. o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw, uchyliła artykuł 138p ustawy o podatku akcyzowym, który wprowadzał obowiązek prowadzenia i przechowywania ewidencji w formie elektronicznej. Zmiana ta dotyczyła również rozporządzenia z 11 czerwca 2021 r., które zostało zmienione przez rozporządzenie MF z dnia 22 grudnia 2022 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ewidencji i innych dokumentacji dotyczących wyrobów akcyzowych i znaków akcyzy.

Uchylenie obowiązku prowadzenia ewidencji akcyzowych w formie elektronicznej oznacza, że podmioty zobowiązane do prowadzenia ewidencji i innych dokumentacji dotyczących wyrobów akcyzowych i znaków akcyzy będą mogły prowadzić je także w formie papierowej. W uzasadnieniu do ustawy z dnia 1 grudnia 2022 r. napisano: „Z dniem 1 stycznia 2024 r. będą więc obowiązywać przepisy nowego rozporządzenia ws. ewidencji i dokumentacji w akcyzie umożliwiające prowadzenie jej także w postaci papierowej.”

Planowane zmiany w ustawie o podatku akcyzowym – wprowadzenie CEWA

Podatek akcyzowy jest podatkiem pośrednim nakładanym na wybrane artykuły (m.in. alkohol, tytoń, paliwa czy energia elektryczna). Ma on na celu zarówno uzyskanie dochodów dla budżetu państwa, jak i kształtowanie zachowań konsumenckich, a także ochronę zdrowia i środowiska naturalnego. Podatek akcyzowy reguluje ustawa z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym (Dz.U. z 2023 r. poz. 1080, z późn. zm.).

11 lipca 2023 r. do Sejmu złożony został projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia nieprawidłowości w obrocie niektórymi towarami oraz usprawnienia funkcjonowania Krajowej Administracji Skarbowej (druk Sejmowy nr 3633).

Projekt ten przewidywał wprowadzenie nowych przepisów do ustawy o podatku akcyzowym, które mają na celu zwiększenie skuteczności i efektywności kontroli podatku akcyzowego oraz zapobieganie nadużyciom i oszustwom w obrocie wyrobami akcyzowymi. Wśród tych przepisów znajduje się również nowa regulacja dotycząca systemu CEWA (jako narzędzia wspomagającego zarówno podatników, jak i organy podatkowe w zakresie prowadzenia i kontroli ewidencji i dokumentacji w akcyzie), który miał zastąpić dotychczasowy artykuł 138p ustawy o podatku akcyzowym.

Treść wspomnianej regulacji przedstawiała się następująco: „Ewidencje i inne dokumentacje, o których mowa w art. 138a – 138l i art. 138o są prowadzone i przechowywane przy użyciu systemu teleinformatycznego CEWA, chyba że podmiot zobowiązany do prowadzenia i przechowywania tych ewidencji i dokumentacji złożył do naczelnika urzędu skarbowego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania lub siedzibę podatnika oświadczenie o wyborze prowadzenia i przechowywania tych ewidencji i dokumentacji w formie papierowej. Oświadczenie to może być złożone w terminie do dnia 31 grudnia 2023 r. lub do dnia poprzedzającego dzień rozpoczęcia prowadzenia ewidencji i dokumentacji w formie elektronicznej przy użyciu systemu CEWA, jeżeli nastąpi to wcześniej. Oświadczenie to jest składane na formularzu określonym w załączniku nr 1 do rozporządzenia, o którym mowa w art. 138q. Oświadczenie to jest skuteczne do dnia 31 grudnia 2024 r. lub do dnia poprzedzającego dzień złożenia oświadczenia o rezygnacji z prowadzenia i przechowywania ewidencji i dokumentacji w formie papierowej, jeżeli nastąpi to wcześniej. Oświadczenie o rezygnacji z prowadzenia i przechowywania ewidencji i dokumentacji w formie papierowej jest składane na formularzu określonym w załączniku nr 2 do rozporządzenia, o którym mowa w art. 138q.”.

Nowa regulacja dotycząca systemu CEWA miała również na celu umożliwić podmiotom gospodarczym wybór formy prowadzenia i przechowywania ewidencji i dokumentacji akcyzowej, a jednocześnie zachęcić je do korzystania z systemu CEWA jako narzędzia ułatwiającego i usprawniającego ten proces. System CEWA miał bowiem zapewniać podmiotom gospodarczym szereg korzyści, takich jak:

• automatyzacja i uproszczenie procesu zgłaszania i odbierania danych dotyczących wyrobów akcyzowych;
• szybszy i łatwiejszy dostęp do danych dotyczących wyrobów akcyzowych;
• lepsza kontrola i monitorowanie stanu i przepływu wyrobów akcyzowych;
• zmniejszenie ryzyka błędów i nieścisłości w ewidencji i dokumentacji w akcyzie;
• zwiększenie bezpieczeństwa i ochrony danych dotyczących wyrobów akcyzowych.

System CEWA miał również służyć organom podatkowym jako narzędzie wspomagające ich działania kontrolne i nadzorcze w zakresie podatku akcyzowego, umożliwiając tym samym:

• szybsze i łatwiejsze uzyskiwanie i weryfikowanie danych dotyczących wyrobów akcyzowych;
• lepsze wykrywanie i zapobieganie nieprawidłowościom i oszustwom w obrocie wyrobami akcyzowymi;
• skuteczniejsze egzekwowanie należności podatkowych z tytułu podatku akcyzowego;
• zwiększenie efektywności i racjonalizację kosztów kontroli podatku akcyzowego.

Oczywiście nadrzędnym celem CEWA było prowadzenie i przechowywanie ewidencji i innych dokumentacji dotyczących wyrobów akcyzowych i znaków akcyzy w formie elektronicznej. Ewidencje i dokumentacje te zawierać miały m.in.:

• dane o produkcji, przemieszczaniu, przechowywaniu i sprzedaży wyrobów akcyzowych i znaków akcyzy,
• dane o ilościach i wartościach wyrobów akcyzowych i znaków akcyzy,
• dane o podmiotach uczestniczących w obrocie wyrobami akcyzowymi i znakami akcyzy,
• dane o zwolnieniach, ulgach i zwrotach podatku akcyzowego.

W ramach systemu CEWA miały być również prowadzone rejestry dotyczące wyrobów akcyzowych i znaków akcyzy, takie jak:

• rejestr wyrobów akcyzowych,
• rejestr znaków akcyzy,
• rejestr podmiotów uczestniczących w obrocie wyrobami akcyzowymi i znakami akcyzy,
• rejestr zwolnień, ulg i zwrotów podatku akcyzowego.

Rejestry te miały być wykorzystywane do identyfikacji i weryfikacji wyrobów akcyzowych i znaków akcyzy oraz podmiotów zajmujących się nimi, a także do ustalania podstawy opodatkowania i wysokości podatku akcyzowego.

System CEWA miał być zgodny z unijnymi standardami i wymogami dotyczącymi systemów teleinformatycznych w zakresie podatku akcyzowego, a także z innymi systemami informatycznymi funkcjonującymi w ramach Krajowej Administracji Skarbowej. System CEWA miał być również przygotowany do współpracy z systemem EMCS (Excise Movement and Control System), który jest systemem teleinformatycznym służącym do monitorowania przemieszczania wyrobów akcyzowych w ramach procedury zawieszenia poboru podatku akcyzowego na terytorium Unii Europejskiej.

CEWA jako archiwum danych

CEWA miała być miejscem, w którym byłyby przechowywane wszystkie dane dotyczące wyrobów akcyzowych i znaków akcyzy, czyli specjalnych oznaczeń umieszczanych na opakowaniach tych wyrobów. Dane te miały być wprowadzane do CEWA przez podmioty zobowiązane do prowadzenia ewidencji i innej dokumentacji akcyzowej, np. producenci, hurtownicy, magazynierzy, przewoźnicy, odbiorcy. Dane te miały być również dostępne dla organów podatkowych, celnych i kontrolnych, które mogłyby sprawdzać stan i ruch wyrobów akcyzowych oraz wykrywać nieprawidłowości.

Dane wprowadzone do CEWA miały być przechowywane przez 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym zostały wprowadzone, po czym byłyby usuwane. Miało to dotyczyć zarówno danych z ewidencji i innej dokumentacji, jak i protokołów, czyli dokumentów sporządzanych w przypadku stwierdzenia niezgodności lub braków w ilości lub jakości wyrobów akcyzowych.

CEWA – w oczekiwaniu na rozporządzenie

Projekt nowelizacji ustawy o podatku akcyzowym z 11 lipca 2023 r. wprowadzać miał nowe przepisy dotyczące ewidencji i dokumentacji akcyzowej, które miały zastąpić dotychczasowe. Jednak szczegółowe zasady prowadzenia CEWA miały być określone w drodze rozporządzenia przez ministra finansów.

Minister miał określić, między innymi:

• szczegółowy zakres danych, które powinny znajdować się w ewidencjach i dokumentacjach,
• rodzaje dokumentacji kontroli,
• szczegółowy zakres danych zawartych w protokołach,
• wzory protokołów.

Przy ustalaniu tych zasad minister miał uwzględniać konieczność zapewnienia właściwej kontroli nad wyrobami akcyzowymi oraz wydanymi znakami akcyzy, a także właściwego poboru akcyzy od wyrobów akcyzowych i funkcjonowania zwolnień od akcyzy.

Wraz z projektem nowelizacji ustawy o podatku akcyzowym do Sejmu przekazano również projekty rozporządzeń wykonawczych, które miały regulować kwestie związane z CEWA. Są to:

• projekt rozporządzenia Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej w sprawie ewidencji i innych dokumentacji dotyczących wyrobów akcyzowych i znaków akcyzy, który określa:

• rodzaje i zakres danych, które mają być wprowadzane do systemu CEWA przez podmioty zobowiązane do prowadzenia ewidencji i innych dokumentacji,
• sposób i terminy wprowadzania danych do systemu CEWA,
• sposób i terminy korygowania danych wprowadzonych do systemu CEWA,
• sposób i terminy usuwania danych z systemu CEWA,
• sposób i terminy udostępniania danych z systemu CEWA organom podatkowym, celnym i kontrolnym oraz podmiotom uprawnionym do otrzymywania informacji,
• sposób i terminy otrzymywania danych z systemu CEWA przez podmioty zobowiązane do prowadzenia ewidencji i innych dokumentacji,
• sposób i terminy archiwizowania danych z systemu CEWA,
• sposób i terminy zabezpieczania danych przed utratą, zniszczeniem, uszkodzeniem, nieuprawnionym dostępem lub zmianą.

• projekt rozporządzenia Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej w sprawie sposobu prowadzenia ewidencji i innych dokumentacji oraz rejestrów dotyczących wyrobów akcyzowych i znaków akcyzy, który określa:
  • rodzaje i zakres danych, które mają być wprowadzane do systemu CEWA przez podmioty zobowiązane do prowadzenia rejestrów,
  • sposób i terminy wprowadzania danych do systemu CEWA,
  • sposób i terminy korygowania danych wprowadzonych do systemu CEWA,
  • sposób i terminy usuwania danych z systemu CEWA,
  • sposób i terminy udostępniania danych z systemu CEWA organom podatkowym, celnym i kontrolnym oraz podmiotom uprawnionym do otrzymywania informacji,
  • sposób i terminy otrzymywania danych z systemu CEWA przez podmioty zobowiązane do prowadzenia rejestrów,
  • sposób i terminy archiwizowania danych z systemu CEWA,
  • sposób i terminy zabezpieczania danych przed utratą, zniszczeniem, uszkodzeniem, nieuprawnionym dostępem lub zmianą,
  • wzory rejestrów dotyczących wyrobów akcyzowych i znaków akcyzy.
• projekt rozporządzenia Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej w sprawie protokołów z kontroli wyrobów akcyzowych i znaków akcyzy, który określa:
  • rodzaje i zakres danych, które mają być wprowadzane do systemu CEWA przez organy podatkowe, celne i kontrolne w związku z prowadzeniem kontroli wyrobów akcyzowych i znaków akcyzy,
  • sposób i terminy wprowadzania danych do systemu CEWA,
  • sposób i terminy korygowania danych wprowadzonych do systemu CEWA,
  • sposób i terminy usuwania danych z systemu CEWA,
  • sposób i terminy udostępniania danych z systemu CEWA podmiotom kontrolowanym i innym podmiotom uprawnionym do otrzymywania informacji,
  • sposób i terminy otrzymywania danych z systemu CEWA przez organy podatkowe, celne i kontrolne,
  • sposób i terminy archiwizowania danych z systemu CEWA,
  • sposób i terminy zabezpieczania danych przed utratą, zniszczeniem, uszkodzeniem, nieuprawnionym dostępem lub zmianą,
  • wzory protokołów z kontroli wyrobów akcyzowych i znaków akcyzy.

Projekty rozporządzeń wykonawczych są zgodne z projektem ustawy i mają na celu zapewnić prawidłowe i sprawne funkcjonowanie systemu CEWA oraz zapobiegać nadużyciom i oszustwom w obrocie wyrobami akcyzowymi i znakami akcyzy.

Prototyp wzorca schemy

Aby ułatwić podmiotom zobowiązanym do prowadzenia CEWA dostosowanie się do nowych przepisów, Ministerstwo Finansów udostępniło prototyp wzorca schemy, czyli struktury danych, które miały być wprowadzane do systemu. Prototyp wzorca schemy jest dostępny na stronie internetowej Ministerstwa Finansów i zawiera informacje o polach, typach danych, długościach, formatach i walidacjach, które miały być stosowane w CEWA.

Prototyp wzorca schemy xsd zawiera:

• Schema xsd – plik xsd (337 KB)
• Dokumentacja schemy xsd – prototyp wzorca – plik doc (11,2 MB)
• Specyfikacja procesu przesyłania pliku XML do aplikacji CEWA wersja 1.0 – plik docx (50,3 KB)

Przedsiębiorcy mieli możliwość zgłaszania ewentualnych uwag do 30 marca 2023 roku.

Prototyp wzorca schemy miał charakter poglądowy i nie był wiążący. Miał on służyć jedynie do celów testowych i przygotowawczych.

CEWA – od kiedy?

Projekt nowelizacji ustawy o podatku akcyzowym, na mocy którego wprowadzony miał być system CEWA, miał wejść w życie z dniem 1 stycznia 2024 r. Przewidywał on również przepis przejściowy, który dawał podmiotom zobowiązanym do prowadzenia CEWA 1,5 roku okresu przejściowego na dostosowanie się do nowych zasad.

Zgodnie z tym przepisem, ewidencje lub inne dokumentacje, które są prowadzone w dniu wejścia w życie nowelizacji w postaci elektronicznej, mogą być prowadzone na podstawie przepisów dotychczasowych, nie dłużej niż 18 miesięcy od dnia wejścia w życie nowelizacji. Dotyczy to również dokumentacji, która jest prowadzona w tym dniu na podstawie art. 138p ust. 2 ustawy o podatku akcyzowym, czyli dokumentacji dotyczącej wyrobów akcyzowych, które są wprowadzane do obrotu w ramach zwolnienia od akcyzy.

Po upływie 18 miesięcy, czyli od dnia 1 lipca 2025 r., wszystkie podmioty zobowiązane do prowadzenia CEWA miały stosować się do nowych przepisów i wprowadzać dane do systemu zgodnie z rozporządzeniami wykonawczymi.

Podatek akcyzowy jest podatkiem, który wymaga szczególnej kontroli i nadzoru ze strony organów podatkowych. Dlatego Ministerstwo Finansów planuje wprowadzić nowe rozwiązania informatyczne, które mają usprawnić i ułatwić prowadzenie ewidencji i dokumentacji dotyczących wyrobów akcyzowych. W chwili obecnej prace nad systemem CEWA nie są prowadzone, gdyż projekt nowelizacji podczas poprzedniej kadencji nie został przegłosowany, a zgodnie z zasadą dyskontynuacji, nowy parlament nie proceduje tej ustawy. Mimo to, można podejrzewać, że nowy rząd będzie kontynuował proces cyfryzacji w tym zakresie i temat wróci, wcześniej czy później, na tapet.